Hoge bomen vangen veel wind

Kristin Harila is bezig met een project om alle 14 achtduizenders te beklimmen, in een zo kort mogelijke tijd. Het was haar doel om dat in 2022 te realiseren, maar ze kreeg voor de laatste twee bergen in Tibet/China de permits vorig najaar niet rond in de nasleep van corona. Dit voorjaar 2023 is dat haar wel gelukt en daarmee heeft ze de veertien hoogste bergen ter wereld getopt in slechts 370 dagen. Ze heeft daarbij volop ondersteuning gehad van Sherpa’s, zuurstof en helikopters. Net als de sterke Nepalees Nimsdai (Nirmal Purja), die dit project in 2019 ondernam en daarvoor ruim 6 maanden nodig had (waarbij overigens later bleek dat hij op Dhaulagiri en Manaslu net niet op de hoofdtop stond).

Recordpoging
Maar Kristin heeft het er niet bij gelaten; ze heeft zich alsnog ten doel gesteld om de 14 achtduizenders binnen een half jaar te beklimmen. Dat betekent, na het toppen van Shisha Pangma en Cho Oyu in Tibet, dat ze beoogt de resterende 12 bergen een tweede keer te beklimmen. De afgelopen weken waren succesvol; ze heeft de 7 achtduizenders in Nepal inderdaad voor de tweede keer (!) beklommen, en daarmee staat de teller dit jaar op 9. Ze beoogt de resterende 5 bergreuzen in Pakistan deze zomer (2023) te herhalen en wil de totale tijd zelfs verkorten.

Grootse prestatie
Het is bijzonder knap wat Harila en haar Sherpa-team hebben gerealiseerd en aan het ondernemen zijn. Zelfs als je in acht neemt dat ze zuurstof gebruikt en volop ondersteuning heeft. Mind you, 21 keer (12 + 9) op de top van 8000+ meter staan in 15 maanden! Dat is fenomenaal. Niet alleen fysiek, maar vooral qua organisatie, logistiek, financiën en communicatie. Uiteraard gaat dit niet van een leien dakje. Harila zegde haar baan op en verkocht haar huis en had/heeft net als Nimsdai forse budgettaire uitdagingen. En om het logistiek voor elkaar te krijgen moet je werken met de beste partners en een sterk team. En dat betekent soms ook lastige keuzes maken.
Op social media is afgelopen week echter een hetze ontketend, om haar naar beneden te halen. Natuurlijk, het beklimmen van een achtduizender met invliegen op het basiskamp, volop zuurstof en Sherpa-ondersteuning is veel makkelijker dan wanneer je dit alpien en in je eentje zou doen. Dat geldt überhaupt in deze tijd van commerciële expedities. De huidige beklimmingen op normaalroutes van achtduizenders zijn geen vergelijk met de eerste beklimmingen in de jaren vijftig-tachtig van vorige eeuw. En ook geen vergelijk met technische beklimmingen elders of op andere routes van achtduizenders. Het heeft niets meer van doen met ‘exploren’…

Commercialisering
Het commerciële klimmen begon begin jaren negentig: expedities geleid door professionele westerse gidsen, met betalende klimmers. Zo werd het beklimmen van de hoogste bergen ter wereld voor een grotere groep mensen bereikbaar.

Daarbij zijn de trends van de afgelopen decennia:

• Sherpa’s/Nepalezen hebben zich ontwikkeld van ondersteuners tot ervaren klimmers, gidsen en zelfs expeditieleiders/ondernemers. Op zich een positieve ontwikkeling! De Sherpa’s spelen trouwens al sinds de eerste expedities in de jaren twintig een cruciale rol, maar nu krijgen ze gelukkig steeds meer de credits.
• De klimroute wordt volledig geprepareerd met vaste touwen door Sherpa’s. Daardoor zijn ook de technisch moeilijke achtduizenders als Annapurna, Kanchenjunga en K2 bereikbaar geworden voor minder ervaren klimmers.
• Toenemende drukte en dalend klimniveau. De lokale Nepalese operators zijn veelal goedkoper, en spelen effectief in op de klantvraag naar meer luxe (bv. een bed in het basiskamp), meer en eerder zuurstof en een lichtere rugzak. De marketing lijkt bijna: ”wij brengen je naar de top”. Ook de populariteit van Nimsdai en zijn film 14 Peaks spelen hierbij een rol. Per saldo trekt dit meer klimmers/’klanten’ aan en daalt het klimniveau. Dat is al decennia het geval maar zet zich nu door. En dat komt ironisch genoeg dus mede door de zich ontwikkelende lokale klimmers.
  N.B. Helaas lijkt ook de kwaliteit van de lokale operators te dalen: de prijsvechters nemen het minder nauw met de kwaliteit en hebben hun logistiek minder goed op orde. Dat leidt tot meer risico bij de beklimmingen.
• Inzet van helikopters. Het begon met het invliegen op basiskampen om klimmers te droppen en om spullen te brengen naar de hoogtekampen. Een nieuwe fase was de inzet van helikopters voor een heen-en-weertje naar bv Kathmandu, als klimmers tussentijds een paar dagen wilden bijkomen. In 2021 was er de volgende fase: op de moeilijke berg Annapurna was een toppoging aan de gang en de Sherpa’s kwamen touw tekort. De betreffende Nepalese expeditieleider belde een helikopter en er werd hoog op de berg extra touw afgeleverd. Vanaf dat moment is de term heli-doping geïntroduceerd.
• ‘8000-bagging’: de achtduizenders aan elkaar rijgen in een seizoen en zo kort mogelijke tijd, juist door de inzet van bovenstaande ondersteuning en middelen.

Tijdens de beklimming van Manaslu door Harila en haar team, in het naseizoen waarbij ze als enigen op de berg waren, is de inzet van helikopters nog een stap verder gegaan: er zijn helikopters ingezet om Sherpa’s en materiaal te droppen in kamp 2 (en 3?), en vervolgens is de route in orde gemaakt van boven naar beneden. Tsja… hier is uiteraard veel op aan te merken. Aan de andere kant is het wel slim bedacht, want het is sneller. En helpt dus als je een recordpoging doet, er slecht weer aankomt en je met maar een paar mensen op zo’n joekel van een bergreus bent. Toen Kristin Harila begon vanuit het basiskamp, was een deel van de route dus al gefixeerd. Ter vergelijk: in het seizoen is alles vooraf al (van onder tot boven) gefixeerd met vast touw.
Uitgerekend de gerespecteerde en gerenommeerde expeditieleider van de ‘Annapurna-heli-doping-affaire’ viel Harila via social media aan. Sterker nog, dat deze nieuwe heli-werkwijze de Sherpa-business zou ruïneren. Bovendien wekte hij de suggestie als zou Kristina zelf met de heli naar boven zijn gegaan. Daarna gingen velen los.

Samenvatting & Conclusie
Bij alle bovenstaande ontwikkelingen zijn vraagtekens te plaatsen. Zeker. Een discussie daarover is legitiem. Het huidige klimmen op de normaalroute van achtduizenders, en met name op Mount Everest, loopt steeds meer uit de hand. De milieu-voetprint wordt steeds groter en deze expedities hebben nog maar weinig gemeen met het oorspronkelijke bergbeklimmen.
Persoonlijk vind ik dat zeer jammer. Overigens gruwel ik zelf van drukte in de bergen, en ook heb ik niets met snelheidsrecords aldaar. Ik ben een voorstander van het pure klimmen; zonder luxe, zonder zuurstof, zonder helikopters en met zo min mogelijk ondersteuning. Maar de wereld terugdraaien zal niet lukken. En het is bovendien niet in het belang van de Nepalezen die hier hun boterham verdienen. Hoe het dan verder moet met het commerciële expeditie-klimmen? Dat is een vraagstuk apart, maar er is geen simpel antwoord.

Dit alles laat onverlet dat Kristin Harila een grootse prestatie heeft neergezet door de achtduizenders zó snel achter elkaar te beklimmen. Ze klimt in een klein team met Sherpa’s, en zijn bepaald niet alleen volgend geweest. Regelmatig waren ze alleen en trokken hun eigen plan. Zowel fysiek als organisatorisch/logistiek is het razend knap. Net zoals dat overigens gold voor Nimsdai en zijn team.
Hoewel de discussie over de huidige manier van klimmen terecht is, heb ik nu het gevoel dat er een hetze is ontketend, waarbij alles wordt aangegrepen om Harila naar beneden te halen. Hoge bomen vangen inderdaad veel wind. Ik kan me dit keer echter niet aan de indruk onttrekken dat haar vrouw-zijn een rol speelt. Dat het lastig verkroppen is, dat een vrouw zo goed presteert en haar prestatie misschien zelfs als bedreigend wordt ervaren. Bijzonder jammer dat dit gebeurt, maar helaas zit onze wereld kennelijk zo in elkaar.

En de echte klimmers? Gelukkig zijn er nog uitdagingen genoeg in die prachtige bergwereld; andere routes op achtduizenders, waar je alleen bent en puur kunt klimmen. En natuurlijk zijn er de lagere bergen, met technisch extreme routes. Projecten die veel meer klimvaardigheden en ervaring vergen. Jammer genoeg krijgen deze expedities en topklimmers nauwelijks waardering en aandacht bij de media en het grote publiek. Onterecht! Ook in dat opzicht zit de wereld helaas zo in elkaar.

N.B. In Hoogtelijn nr 3 (juni 2023, pag 60-65) staat een interview met Kristin Harila. Het gesprek vond plaats in januari 2023. Dit artikel heeft als focus de persoon Kristin Harila en haar record.  Natuurlijk kun je niet alles meenemen in een gesprek, maar persoonlijk vind ik het een gemiste kans dat het onderwerp klim-ethiek niet wordt aangeroerd.

Naschrift 18 juli 2023: inmiddels heeft Kristin ook drie van de vijf toppen in Pakistan opnieuw getopt: Nanga Parbat, G2 en G1 (laatste zonder O2).
Verder zijn er de afgelopen weken een paar interessante artikelen verschenen over haar prestatie en de ontwikkeling in het expeditie-klimmen:
– Online magazin Alpin (14-7-23):  https://www.alpin.de/home/interviews/58102/artikel_8000er_am_schnuerchen.html
– Een artikel door klimmer László Pintér (26-6-23):  https://www.mozgasvilag.hu/hirek/climbing-the-14-8000ers-has-only-statistical-value?fbclid=IwAR1mGtdP4lzLKbaGB67UEPzi-IoExCx8ZWqNByIQ4lRo-VUF6fxCKE2UfjE

Naschrift 30 juli 2023: inmiddels stond Kristin ook op Broad Peak en op 27 juli jl bereikte ze de top van K2 en voltooide daarmee de grand slam in slechts 92 dagen. Een mega-prestatie!! Ondanks alle kanttekeningen die je kunt plaatsen vanuit milieu-perspectief etc. In deze ’tweede ronde’ stond ze op alle toppen met kanjer Tenjin Sherpa Lama. Daarnaast bestond het team uit wisselend een aantal Sherpa’s. Explorerweb publiceerde dit overzicht van de beklimmingen. En daarnaast dit artikel om het project in perspectief te plaatsen: https://explorersweb.com/kristin-harilas-speed-record-perspective/